مصرف چای در ابتدا میان قبایل چین مرسوم بوده و در ایران از اوایل قرن شانزدهم شروع و شخصی به نام حاج محمد گیلانی، تاجر ایرانی، اطلاعات اولیه مربوط به چای و طریقه مصرف آن را از چین به اروپا برده است .
در آن زمان، قهوه نوشیدنی غالب ایرانیان بوده است ولی به دلیل دوری از مراکز تولید و شرایط نامساعد حمل و نقل و تجارت آن از یک طرف و نزدیکی تجارت ایران با چین و راههای ارتباطی مطمئن مثل جاده ابریشم از طرف دیگر باعث جایگزینی چای به جای قهوه گردید .کاشف السلطنه | کاشف چای شمال | پدر چای ایران | اولین کسی که چای را وارد ایران کرد
مصرف چای در ایران با وارداتی که از طریق شمال (کشورچین) و از طریق جنوب (کشورهند ) انجام می گرفت تامین می شد . در سال ۱۲۶۱ هـ ش، شخصی به نام حاج محمد اصفهانی کشت چای در ایران را آغاز نمود ولی به عللی رونق و توسعه نیافت تا در سال ۱۲۷۹ هـ ش، بار دیگر با تلاش محمد میرزای چایکار ملقب به کاشف السلطنه که ژنرال کنسول ایران در هندوستان بود، آغاز گردید . او با این دیدگاه که مقدار زیادی ارز برای واردات چای صرف می گردد و تولید چای می تواند یکی از منابع عظیم برای رونق اقتصادی کشور باشد اقدام به کشت چای نمود .
کاشف السلطنه در هندوستان با وجود اینکه دولت هند از یادگیری فنون چایکاری برای اتباع خارجی شدیداٌ ممانعت بعمل می آورد، توانست فنون کشت و تولید چای را بیاموزد و با مطالعه و بررسی شرایط آب و هوایی ایران و مشابهت آب و هوای شمال کشور با کشور هندوستان طی فداکاری و زحمات فراوان، تعداد زیادی بذر و سه هزار اصله نهال را با شرایط حمل ونقل آن زمان که گاری و درشکه بوده، به ایران انتقال داد و اقدام به احداث باغ چای در لاهیجان و کلارآباد نمود (سال ۱۲۷۹ هـ ش) این عمل او مورد مخالفت عده کثیری که از جانب برخی محافل تحریک می شدند قرار گرفت و حتی در بعضی از موارد منجر به کندن نهال ها و ویران کردن باغات شد .
ضمناً چون بهره برداری از باغات چای پس از پنج سال از غرس نهال دو ساله آغاز می شود و کشاورزان در آن زمان نیز آشنایی کافی در امور کاشت، داشت و برداشت نداشتند لذا علاقه و تمایل به کشت چای نشان نمی دادند اما کاشف السلطنه با تحمل مرارت های زیاد و رویارویی با موانع مادی و مشکلات اجتماعی شرایط گسترش احداث باغهای چای در واحد سطح را فراهم کرد و با ایجاد انگیزه، زمینه علاقمندی کشاورزان به کشت چای را بوجود آورد .
نخستین بار تعدادی از کشاورزان در حومه شهر لاهیجان (چارخانه سر) کشت چای را آغاز کردند و به تدریج در سایر نقاط استان گیلان گسترش یافت بطوریکه در سال ۱۳۱۹ مساحت باغات چای به ۶۰۰ هکتار رسید . روند توسعه تدریجاً ادامه داشت تا اینکه در سال ۱۳۳۷ دولت ایران اقدام به تأسیس سازمان چای کشور نمود تا کشاورزان چایکار و صاحبان صنعت چایسازی را تحت حمایت قرار دهد. در حال حاضر سطح زیر کشت چای حدود ۳۲۰۰۰ هکتار می باشد که در بیش از ۹۰۰ قریه در شهرهای صومعه سرا ، فومن ، شفت ، رشت ، لاهیجان ، آستانه اشرفیه ، سیاهکل ، لنگرود ، رودسر و املش در استان گیلان و شهرهای رامسر و تنکابن تا حوالی چالوس در استان مازندران به طول حدود ۲۰۰ کیلومتر بصورت نامنظم و مجزا با فواصل کم و زیاد و دور و نزدیک با جاده اصلی بصورت پراکنده قرار گرفته و هم اکنون حدود ۶۰۰۰۰ خانوار در کشت و کار این محصول اشتغال دارند .سابقه مصرف چای در ایران به عنوان یک نوشیدنی سطح بالا به قرن هفدهم میلادی می‌رسد.
امروزه مصرف چای، یکی از اجزای جدایی ناپذیر زندگی عادی مردم در ایران است.
سهم ایران ۴ تا ۵/۴ درصد از مصرف کل چای جهان است.
در چند سال اخیر صنعت چای ایران دوره تلخی را پشت سر گذاشته که به گواه دست اندرکاران، در تاریخ صد ساله صنعت چای ایران بی‌سابقه‌است. در فاصله ژوئن سال ۲۰۱۳ تا مه سال ۲۰۱۴، سازمانی به‌نام صلح سبز هند اقدام به بررسی چای تولید هشت شرکت از ۱۱ شرکت بزرگ حاضر در بازار چای کشور هند را کرد که این شرکت‌ها به ایران، روسیه، آمریکا، انگلیس و امارات و کشورهای دیگر صادرات داشتند. از سوی این سازمان تأیید شد که، چای هندی صادراتی به ایران سمی است. نمونه‌های برندهای معروف چای هندی که از سوی بازوی سازمان صلح سبز در این کشور مورد بررسی قرار گرفته‌اند آلوده به سطح بالایی از مواد شیمیایی خطرناک بوده است.