شهر‌های ایران هر کدام برای خود سنت، آداب و رسوم، غذا‌های محلی و همچنین شیرینی‌های خاصی دارند که در اقصی نقاط کشور و یا حتی دنیا توانسته طرفداران خود را جذب نماید، یکی از این شیرینی‌های خوشمزه که شاید هوش از سر افراد ببرد کلوچه فومن است که معمولا با چای یا شیر سرو می‌شود.
کلوچه فومن از کلوچه‌های سنتی ایران است که از دیرباز در شهرستان فومن تولید می‌شده و به نام خاستگاهش فومن به این نام معروف شده است. این کلوچه در سایر نقاط ایران پخت می‌گردد که عموماً توسط نانوا‌های گیلک صورت می‌پذیرد و همه جا با عنوان کلوچه فومن تولید و عرضه می‌گردد. کلوچه فومن از جمله سوغات شهرستان فومن و استان گیلان محسوب می‌گردد و هویت و اصالت کاملاً ایرانی دارد.
کلوچه فومن نوعی کلوچه مغز دار است که از دو لایه تشکیل شده‌است. لایه داخل با لایه بیرون کامل متفاوت است و حاوی مغز گردو، جوز هندی، دارچین، هل، شکر و روغن (حیوانی) است. روی کلوچه به وسیله مهر مانندی منقوش می‌شود. این کلوچه در درون کوره پخت قرار گرفته و پخته می‌شود.
کلوچه فومن امروزه در جاهای مختلف استان گیلان پخت می‌شود، اما خاستگاه اصلی آن شهرستان فومن است.
این شیرینی طرفداران و علاقه‌مندان خاص خود را دارد و در کنار سایر جاذبه‌های شهر فومن نقش مؤثری در جذب گردشگران و مسافران دارد. هر گردشگر و مسافری که از شهرستان فومن گذر می‌کند، این کلوچه را به عنوان سوغات به شهر خود می‌برد. این کلوچه از تغییر قند کلوچه و نان قندی قدیم ایجاد شده و محتویاتش آرد، تخم مرغ، شکر، روغن حیوانی، دارچین، وانیل، جوز و مغز هل هستند. روی آن با وسیله‌ای شبیه مهر نقش انداخته شده، درون کوره پخته می‌شود. این کلوچه در ۴۰ تا ۴۵ مغازه در شهر فومن تولید می‌شود. این کلوچه در بسته بندی‌های سادهٔ مستطیلی عرضه می‌گردد که عدم جذابیت آن از نقطه ضعف‌های آن به شمار می‌رود. مشتریان آن سه دستهٔ مصرف کنندگان داخل استانی، گردشگران ایرانی و گردشگران خارجی هستند.
تاریخچه کلوچه فومن
کلوچه سنتی فومن محصول کار زنان این منطقه بوده است که در گذشته به صورت خانگی پخت می‌شده است. این محصول همواره از چندین سال پیش به شکل سنتی در کوره‌های آجری پخت می‌شد و با گذشت زمان، تنها مراکز تهیه و عرضه محصول بیشتر شده است.
در گذشته این کلوچه تنها در شهر فومن و شهر‌های اطراف، شهرت داشت و در تمام مناطق کشور زیاد شناخته شده نبود تا اینکه بعد از انقلاب، مسافرت‌های داخلی زیاد شد و کلوچه فومن شهرت پیدا کرد، حتی جهانگردان پس از ورود به فومن، کتابچه‌هایی دارند که در آن عکس کلوچه فومنی به چاپ رسیده، آن‌ها به مغازه‌های کلوچه فروشی مراجعه می‌کنند و به زبان خود «فومن کوکی» می‌خواهند.
طرز تهیه کلوچه فومن
این کلوچه بسیار خوش خوراک بوده و می‌تواندخوراکیِ خانگیِ خوبی برای زنگ تفریح کودکان شما باشد.
طرز تهیه شیرینی خانگی(پخت شیرینی شکری)
با این مقدار مواد می‌توانید ۱۰ عدد کلوچه را ظرفِ مدت ۱ ساعت درست کنید.
مواد لازم برای داخل کلوچه فومن روغن حیوانی یا کره ۲۰ گرم روغن صاف ۹۰ گرم روغن مایع ۳۵ گرم شکرِ دانه درشت ۵۰۰ گرم دارچین ۲ قاشق سوپخوری هل¼ قاشق چایخوری وانیل⅛ قاشق غذاخوری آرد ۳۰۰ گرم
مواد لازم برای خمیر کلوچه فومن آرد ۱ کیلوگرم جوش شیرین¼ قاشق چایخوری بیکینگ پودر⅛ قاشق چایخوری روغن صاف قنادی ۲۴۰ گرم روغن جامد ۴۰ گرم روغن مایع ۵۰ گرم زعفران آب کرده غلیظ½ قاشق چایخوری آب ۴۰۰ میلی لیتر طرز تهیه مواد داخل کلوچه فومن
ابتدا سه نوع روغن را با شکر در همزن برقی می‌ریزیم و با دور کُند می‌زنیم. مواظب باشید که در حین زدن مواد، شکر حل نشود، زیرا حل شدن شکر باعث خواهد شد که کلوچه شیره دهد.
بعد از اینکه خوب مخلوط شدند، دارچین، هل و وانیل را هم اضافه می‌کنیم و در آخر، بعد از سبک شدن مواد، آرد را نیز اضافه می‌کنیم.
طرز تهیه خمیر کلوچه فومن
آرد، جوش شیرین و بیکینگ پودر را در ظرف بزرگ و عمیق می‌ریزیم و مخلوط می‌کنیم. سپس وسط آن را گود می‌نمائیم.
سه نوع روغن و زعفران را وسط آرد می‌ریزیم و مخلوط می‌کنیم. آب را نیز کم کم اضافه می‌کنیم تا مایع خمیر شود. پس از اینکه خمیر خوبی به دست آمد که به دست نمی‌چسبید، کمی آن را ورز می‌دهیم و به مدت ۲۰ دقیقه در یک ظرف در بسته قرار می‌دهیم تا ور بیاید.
طرز تهیه یک دسر شکلاتی خوشمزه و متفاوت
پس از اینکه خمیر ور آمد، گلوله‌هایی را از آن بر می‌داریم و با وردنه صاف می‌کنیم و مقداری از مواد داخل کلوچه را روی آن می‌ریزیم و با دست جمع می‌کنیم و آن را به شکل گرد و تخت در می‌آوریم. بعد از ۵ دقیقه مُهر مخصوص این کلوچه را در آرد کرده و روی کلوچه‌ها می‌زنیم. سپس مقداری تخم مرغ زده شده و زعفران روی کلوچه‌ها میمالیم و در فر با دمای ۲۶۰ درجه سانتیگراد به مدت نیم ساعت می‌گذاریم.
نکات تکمیلی در مورد کلوچه فومن کلوچه فومن جزو کیک و شیرینی – کلوچه و کوکی است. زمان آماده سازی مواد اولیه و مایحتاج آن حدودا ۴۵ دقیقه. و زمان پخت و انتظار آن در حدود ۳۰ دقیقه است. کلوچه فومن را می‌توانید در وعده میان وعده – دسر – سرو کنید. توجه نمایید مقدار مواد اولیه و دستور تهیه برای ۱۰ نفر مناسب است.